Natuurbescherming
Bent u van plan om werkzaamheden uit te voeren zoals het renoveren, slopen of na-isoleren van een gebouw? Of gaat u bijvoorbeeld een boom kappen? Dan is het belangrijk dat u op tijd in het projectgebied en de aanwezige gebouwen onderzoekt of er beschermde dieren en planten aanwezig zijn.
Wat u moet weten
De Omgevingswet heeft een aantal dieren en planten benoemd als beschermde soorten. Beschermde dieren en planten komen niet alleen voor in de natuurgebieden, maar bijvoorbeeld ook binnen de bebouwde kom of op bedrijventerreinen. Zij maken graag gebruik van onze woningen en schuren als verblijfplaats. Daarnaast kunnen zij ook in bomen, tuinen of in de omgeving van gebouwen aanwezig zijn.
Werkzaamheden
Als u bepaalde werkzaamheden gaat uitvoeren, moet u zich er rekening mee houden dat er beschermde soorten aanwezig kunnen zijn.
Naast de onderstaande werkzaamheden moet u ook bij ruimtelijke ontwikkelingen (bijvoorbeeld bouwen van woningen, realiseren van wind-/zonneparken, herinrichten van een gebied, aanleggen van wegen of uitbreiden van bedrijventerreinen) rekening houden met beschermde soorten. Hun leefgebied wordt mogelijk vernield door deze ruimtelijke ontwikkelingen.
Kappen van bomen en/of struiken
Het snoeien of verwijderen van bomen of struiken kan zorgen voor negatieve effecten op bijvoorbeeld beschermde vogels en vleermuizen die hierin verblijfplaatsen of nesten hebben. Bomen kunnen ook onderdeel zijn van trekroutes of gebieden waar de dieren voedsel zoeken. Door het kappen van bomen kunnen vaste voortplantings-, rust- en verblijfplaatsen en/of leefgebied verloren gaan. Ook kan er versnippering van het leefgebied optreden. De werkzaamheden tijdens het kappen kunnen zorgen voor verstoring door geluid, beweging en trilling en directe sterfte van soorten die op de werklocatie aanwezig zijn.
Tijdens het broedseizoen (15 maart tot 15 juli) mag u in veel gevallen geen bomen kappen of struiken snoeien.
Na-isoleren
Verschillende soorten vleermuizen en vogels verblijven in spouwmuren of daken. Bij het na-isoleren van een spouwmuur wordt de open ruimte tussen binnen- en buitenmuur opgevuld met isolatiemateriaal. Bij na-isolatie van de spouw kunnen op dat moment aanwezige dieren levend worden begraven, ingesloten of verkleefd raken door lijmstoffen. De verblijfplaatsen zelf ook verloren. Hetzelfde geldt voor dakisolatie waarbij het gehele jaar door beschermde nesten van gierzwaluwen, huiszwaluwen, huismussen en diverse vleermuissoorten kunnen worden verstoord of zelfs geheel vernietigd.
Alle van nature in Nederland in het wild levende vogels zijn beschermd.
Van een aantal vogelsoorten zijn de nesten het gehele jaar door beschermd, ook als de vogels niet aanwezig zijn bij de nestplaatsen.
Slopen en renoveren
Beschermde soorten worden ook vaak aangetroffen in of op gebouwen. Onder dakpannen kunnen nesten zitten van de huismus, huiszwaluw, gierzwaluw of vleermuis. In kieren, spleten, op zolders en in spouwmuren kunnen vleermuizen verblijven.
Als bij het slopen en renoveren van een gebouw geen rekening wordt gehouden met de aanwezige soorten, dan kunnen dieren gedood of verwond worden. Ook kunnen de verblijfplaatsen of nesten van deze dieren vernield worden. Daarnaast kunnen planten en hun leefgebied worden beschadigd of vernield.
De onderstaande tabel geeft een overzicht van beschermde soorten die vaak worden aangetroffen in of rondom gebouwen.
| Soortgroep | Soort | Plaats in of rond gebouw |
|---|---|---|
| Vogels | Huismus, gierzwaluw | Onder dakpannen of in openingen in gevel of dakrand |
| Kerkuil, steenuil | In schuren of stallen | |
| Ooievaar | Op dak of schoorsteen | |
| Overige broedvogels | In daklaag, muren, gevelbegroeiing en platte daken | |
| Zoogdieren | Vleermuis | In kieren, spleten en op zolders en in spouwmuren |
| Steenmarter | Op zolders | |
| Amfibieën | Kikker, salamander | In vijvers |
| Rugstreeppad | In het zand tussen bebouwing en bestrating, open zandvlakten/bouwgrond | |
| Planten | Bepaalde beschermde muurplanten | Op muren |
Wat kunt u doen?
Doe vooraf onderzoek
Wanneer u aan de slag wilt gaan met de werkzaamheden, onderzoek dan tijdig de omgeving en de aanwezige gebouwen. Vaak is het lastig vast te stellen of er beschermde soorten aanwezig zijn en hoe u nadelige gevolgen voor deze soorten kunt voorkomen. Het is dan verstandig om een ecologisch deskundige (bijvoorbeeld van een adviesbureau) in te schakelen. Als er beschermde dieren en planten aanwezig zijn op de locatie waar de werkzaamheden worden uitgevoerd, moet een deskundige beoordelen of deze beschermde soorten negatieve effecten gaan ondervinden van de werkzaamheden of activiteiten.
Houd er in de planning van uw werkzaamheden rekening mee dat u eventueel uitgebreide onderzoeken moeten laten uitvoeren en mogelijk een ontheffing soortenbescherming moet aanvragen. De doorlooptijd van een uitgebreid vleermuisonderzoek kan circa een jaar bedragen.
Vergunning
Wanneer werkzaamheden negatieve effecten hebben op beschermde dieren of planten die daar aanwezig zijn, heeft u vaak een omgevingsvergunning nodig om die werkzaamheden uit te voeren.
Neem uw verantwoordelijkheid
Op deze manier voorkomt u het risico op overtredingen. Als u vooraf onderzoek doet en maatregelen treft, dan voorkomt u het risico dat uw project moet worden opgeschort en eerst de onderzoeken moet laten doen.
Daarnaast draagt u bij aan de instandhouding van beschermde dieren en planten.